HURTOWE CENY PALIW

Sekcja prawna

Odpowiedzialność zarządu na podstawie art. 299 k.s.h.

  2020-02-21

W niniejszym artykule zostanie omówiona kwestia subsydiarnej odpowiedzianości członków zarządu kapitałowych spółek prawa handlowego, która to odpowiedzialność została wprost przewiadziana w art. 299 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.).

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić pojęcie subsydiarności. Odpowiedzialność w tej forme zachodzi, gdy wierzyciel nie ma możliwości zaspokojenia się z majątku spółki. W takim wypadku odpowiedzialność ta, z mocy prawa, spada na członków zarządu.

Dalej należy podkreślić, że odpowiedzialność członków zarządu wynikająca z art. 299 k.s.h. nie nosi znamion odpowiedzialności odszkodowawczej. Wynika to z faktu, iż odpowiedzialność ta ma charakter akcesoryjny, co oznacza, że powstaje wyłącznie w przypadku pojawienia się niezrealizowanego zobowiązania spółki, a jej wysokość zależy od rozmiaru tego zobowiązania.

Podmioty odpowiedzialne

Kodeks spółek handlowych reguluje kwestie zakresu podmiotowego odpowiedzialności z tytułu art. 299 k.s.h. wskazując, iż odpowiedzialność subsydiarna za zobowiązania spółki obciąża wyłącznie osoby powołane zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowch. Zawęża to krąg podmiotów odpowiedzialnych, bowiem wyklucza osoby wyłącznie wykonujące czynności zarządu spółką.

Czasookres odpowiedzialności

Ponieważ odpowiedzialność z tytułu art. 299 k.s.h. jest rozległa, wstępujac do zarządu spółki należy uprzednio dokonać szczegółowego audytu kondycji spółki i zachować szczególną ostrożność, bowiem nieświadomie można przyjąć na siebie odpowiedzialność z tytułu zobowiazań spółki. Wynika to z faktu, iż odpowiedzialność członków zarządu obejmuje okres pełnienia przez nich funkcji, ale nadto okres przed objęciem stanowiska.

Przesłanki odpowiedzialności członków zarządu

Podstawową i główną podstawę odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania spółki stanowi bezskuteczność egzekucji wobec spółki. Co do prawidłowego stwierdzenia bezskuteczności, przedstawiciele doktryny uważają, iż niezbędnym jest posiadanie tytułu egzekucyjnego przeciwko spółce i wyczerpanie możliwości dochodzenia roszczeń przeciwko niej. Kolejno, komornik winien stwierdzić bezskuteczność egzekucji. Od powyższej zasady istnieje wyjątek, zgodnie z którym postanowienie o bezskuteczności egzekucji nie jest wymagane gdy z okoliczności i materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika wprost, że spółka nie posiada majątku z którego możliwe byłoby przeprowadzenie egzekucji.

Wyjątki wyłączające odpowiedzialność członka zarządu

Należy mieć na uwadze, że stwierdzenie bezskuteczności egzekucji wobec spółki, ani wiedza, iż spółka nie posiada żadnego majątku podlegającego egzekucji, nie przenosi w sposób automatyczny odpowiedzialności na członka zarządu. Należy w tym miejscu mieć na względzie, że ustawodawca dopuścił przesłanki wyłączające odpowiedzialność członka zarządu w przypadku zajścia określonych zdarzeń.

W związku z powyższym, odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki została wyłączona w sytuacji zgłoszenia wniosku o ogłoszeniu upadłości we właściwym czasie. Nadto odpowiedzialność wyłącza wydanie w tym okresie postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, a nadto postanowienie o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu.

Członek zarządu, w przypadku niezgłoszenia upadłości we właściwym terminie, nie odpowiada za zobowiązania spółki na gruncie art. 299 k.s.h., gdy niezgłoszenie to nie nastąpiło z jego winy. Wyłączenie to ma charakter wyjątkowy i podlega szczegółowemu badaniu sądu pod względem zaistnienia obiektywnych i uzasadnionych podstaw do wyłączenia takiej odpowiedzialności. O braku odpowiedzialności można mówić przykładowo w sytuacji ciężkiej choroby bądź kalectwa uniemożliwiającej prowadzenie spraw spółki, nadto w momencie celowego wprowadzania w błąd lub uniemożliwiania przeglądania dokumentów finansowych spółki przez osoby trzecie. W postępowaniu, na przesłankę braku winy w niezgłoszeniu upadłości we właściwym czasie, może się powołać członek zarządu, który wniosku nie zgłosił, jak również ten, który co prawda odpowiedni wniosek zgłosił, jednakże z uchybieniem terminu.

Ustawodawca przewidział jeszcze jedną przesłankę wyłączająca odpwiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki na gruncie art. 299 k.s.h., zachodzącą mimo niezgłoszenia upadłości i niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu. Wyłączenie to następuje, gdy mimo zaniechań, wierzyciel nie poniósł z tego tytułu szkody. O takiej sytuacji można mówić w momencie, w którym nawet przy dołożeniu należytej staranności i dochowaniu odpowiednich terminów, wierzyciel nie miałby możliwości zaspokojenia swoich roszczeń. W przypadku wątpliwości w tym zakresie, praktyka ucieka się do opinii biegłych do spraw rachunkowości i finansów, których zadaniem jest ocena okresu wystąpienia przesłanek do złożenia odpowiedniego wniosku, a także sytuacji wierzyciela w przypadku terminowego wykonania zobowiązania przez członka zarządu spółki.

 

Treść opracowana na postrawie tekstu https://kglegal.pl/2020/01/20/subsydiarna-odpowiedzialnosc-czlonkow-zarzadu-na-podstawie-art-299-ksh-2/

  Wróć